Automatisering en impact

Dat automatisering en robotisering onderdeel wordt van de toekomstige akkerbouw is inmiddels wel duidelijk. De techniek ontwikkelt zich inmiddels in een route waar ook de praktijk mee uit de voeten kan. Voor diverse toepassingen zijn in de praktijk inmiddels machines geïnstalleerd. En dat levert mooie resultaten op maar dat levert ook nieuwe inzichten op. In nagenoeg alle gevallen betekent de inzet van een machine die handelingen overneemt dat de organisatie verandert.

Innovatie en de medewerkers 
Nieuwe machines betekent nieuwe techniek en daarbij zijn mensen die de techniek bedienen noodzakelijk. Veelal vragen ingewikkelde machines meer kennis van het bedienen van de machine. Daarbij komt dat meer techniek ook vraagt om meer onderhoud en de mogelijkheid om storingen op te lossen. Stilstaande machines betekenen veelal een stilstaand proces en dat moet zo snel mogelijk weer aan de gang worden gezet. De mensen om de machines te bedienen, te onderhouden en storingen op te lossen, hebben technische specialisatie nodig. 

Naast techniek wordt ook het proces belangrijk bij de inzet van automatisering. Bij veel handwerk is de mate van flexibiliteit groot. Een mens kan snel invallen bij haperingen in het verwerkingsproces. Een machine is weliswaar sneller en constant maar kan maar een enkele handeling uitvoeren. En een stilstaande machine kost productie. Werknemers moeten een optie gereed hebben waarop teruggevallen kan worden. De processen dusdanig sturen dat machines optimaal benut worden wordt een belangrijke verantwoordelijkheid. Dit vraagt inzicht van procesbeheerders of procesmanagers. In de industrie geen nieuwe functies maar als functionaliteit in de akkerbouw en vollegrondsgroenteteelt wel relatief nieuw. 

Impact op bedrijfsproces
Wat is de impact van innovatie op bedrijfsprocessen? Voor de ondernemer zijn er vier opties. Dit zijn de automatisering van de huidige bedrijfsopzet, stapsgewijs innoveren, robotisering bij nieuwbouw en een radicale systeeminnovatie. Elke van deze vier vormen heeft onvermijdelijk gevolgen voor de organisatie van het werk. Ondernemers bepalen zelf wel ontwikkelscenario het beste past bij hun bedrijf. De inzet van automatisering en robotisering heeft impact op de bedrijfsprocessen organisatiestructuur van het bedrijf. Waar liggen de (nieuwe) verantwoordelijkheden en hoe is de taakverdeling? Om de innovatie succesvol te maken zullen medewerkers optimaal gebruik moeten gaan maken van de mogelijkheden die nieuwe technologieën bieden. Dat vraagt om acceptie en de mogelijkheid om mee te bewegen naar een andere manier van werken. Bedrijven kunnen hier zelf in sturen met hun strategisch personeelsmanagement. Functies in het bedrijf zullen gaan verdwijnen en er komt ruimte voor nieuwe functies.

Impact op de medewerkers 
Wat is de impact voor de medewerkers?. Vernieuwde bedrijfsprocessen vragen immers andere vaardigheden van de medewerkers. En dat vraagt om scholing of bijscholing en wellicht ook om een andere samenstelling van het personeelsbestand. 
Iedereen in het bedrijf wordt uiteindelijk beïnvloed door nieuwe technologische ontwikkelingen. Het tijdig betrekken van medewerkers bij de invoering van nieuwe technologie verhoogt hun motivatie en aanpassingsvermogen. Organisaties doen er goed aan medewerkers vroegtijdig voor te bereiden op ontwikkelingen en het gesprek aan te gaan over hoe hun competenties aansluiten bij wat er in de toekomst van hen gevraagd zal worden.

Hans Schilders en Ulko Stoll