Al eerder op deze pagina’s is geconstateerd dat de verhoudingen in de keten aan het veranderen zijn. De vanzelfsprekend van een vraagmarkt is er niet meer. Meer en meer komen de marktpartijen er achter dat er periodes van schaarste kunnen zijn en dat leveranciers van groente en fruit ook in staat zijn om nee te zeggen op contracteisen. Milieukeur is minder vanzelfsprekendheid dan het lijkt. Duurzaamheid is immers meer dan een certificaat. De belangen en de zeggenschap in de keten bewegen zich naar een nieuw evenwicht. Daarmee niet gezegd dat er een machtsverschuiving plaats gaat vinden. Wanneer het om macht uitoefenen gaat zal de partij die het dichts bij de eindklant zit de grootste macht hebben. Immers deze partij staat aan de basis van de geldstromen die te verdelen zijn in de keten.
Kracht
Machtsdenken past niet meer bij huidige ketenrelaties. Wel past denken vanuit kracht. En dan met name vanuit eigen kracht. Wanneer het evenwicht veranderd ontstaat er een nieuwe positie voor de teler. Daar hoort ook een aangepaste marktbenadering bij. Uiteraard is dat er één van rendement. Aanbieden op basis van de laagste prijs is nauwelijks toekomstbestendig en zeker ook niet duurzaam. Dus inderdaad moet een marktconforme prijs met een reëel toekomstperspectief de uitgangspositie zijn. In het veranderde evenwicht komt de teler in een positie om vragen te stellen. En er zijn heel wat vragen die gesteld moeten worden waar ook de supermarkten eigenlijk geen direct antwoord op hebben. Want wat is lokaal produceren. En waarom is dat duurzaam. En hoezo wordt 30% van de groenten en fruit biologisch in 2030? Wie vraagt daarna en wat betekent dat dan? En waarom willen we eigenlijk een papieren werkelijkheid die leidt tot de juiste vinkjes op het certificeringsschema?
Vragen die juist nu van belang zijn. De teler komt meer en meer in positie om niet alleen leverancier maar ook ketenpartner te zijn. En bij die positie hoort ook kennis van de productie, de keten en de omgeving van de keten. Het is de hoogste tijd om de ketenpartners aan het denken te zetten. Stel de vragen en laat zien dat sommige visies gebaseerd zijn op wensdenken. En laat vooral zien dat er geen enkelvoudige antwoorden zijn voor een duurzame toekomst.
Dave Smit, Pater Broersen, Waarland